Geboren: 12 november 1825, Maastricht
Gestorven: 25 september 1901, Maastricht

Biografie
Jan Hendrik August Stille (August) is als zoon van Johannes Carolus Christoffel (ook Jean Charles Christophe) Stille en Maria Catharina Stevens, geboren op 12 november 1825 in Maastricht. Hij was werkzaam als dirigent, componist en muziekdocent in Maastricht.

Stille begon zijn vioolstudies in Maastricht bij Jan (ook Jean) Cante, de concertmeester van de Société d’Harmonie. Op 8 december 1842 trad hij in Maastricht op met de virtuoze 6e Air variée van Charles de Bériot voor viool en piano. Hij vervolgde zijn studie aan het conservatorium in Brussel. Hij sloot deze studie aldaar niet af. De Limburgse krant van 4 augustus 1846 meldde abusievelijk dat Stille de 2e prijs in Brussel behaald zou hebben. Op 6 augustus 1846 moest de krant deze dwaling herroepen.

In Maastricht was Stille als leraar zang en solfège, als dirigent en als violist werkzaam. Zijn componeren stond in dienst van de dagelijkse praktijk.

Stille was in 1851 benoemd als zangonderwijzer aan de stadsarmenschool. Hij vervulde deze functie tot in 1894, behoudens een korte onderbreking van 1856 tot 1858. Hij was zang- en solfègeleraar van de school (opgericht in 1844) bestemd voor leerlingen van de Koninklijke Harmonie.

Als dirigent was hij betrokken bij

  1. de Liedertafel Concordia opgericht door Stille in 1848. Op 21 december 1848 presenteerde de Liedertafel Concordiazich voor het eerst onder leiding Stille te Maastricht met een bont programma van solistisch gezongen romances, een aria en Duitstalige mannenkoorwerken uit het Liedertafel-repertoire. Een volgend concert was in 1850. In 1852 werd het koor opgeheven en sloten Stille en de meeste leden zich aan bij de Koninklijke Harmonie.
  2. de zangafdeling (section de chant) van de Société d’ Harmonie Royale (= Koninklijke Harmonie) (1852-1860). Deze zangafdeling [=mannenkoor] behaalde onder leiding van Stille vele prijzen tijdens concoursen: 1853 12 juni Luik derde prijs; 1856 6 juli Gent eerste prijs met koor van 48 leden; 1857 3 september Amsterdam 1e prijs; 1858 22 september Antwerpen 1e prijs; 1860 8 augustus Gent en Luik 28 oktober 1e prijs.
  3. de Société Lyrique (in 1861 opgericht na de ontbinding van de Koninklijke Harmonie en de section de chant; in 1863 deelname zangwedstrijd Aken; geen prijs – einde koor)
  4. de Société chorale Le Cercle Musical (opgericht als vervolg op Société Lyrique als zelfstandig koor; concours Gent sept 1869 1e prijs; Verviers 1872 geen prijs). Le Cercle Musical  was ook een muzieksociëteit die concerten organiseerde voor de leden en andere belangstellenden in de Schouwburg of op het buitengoed la Petite Suisse.
  5. de zangvereniging Polyhymnia (opgericht 1869; o.l.v. Braham; vanaf eind 1876 tot opheffing in 1883 o.l.v. Stille)

Stille is daarnaast actief als violist in verscheidene kamermuziekconcerten vanaf 1876 met collega’s als Auguste Lehrman viool  / Rodolphe Massart viool, Jean Defesche koperblazer, mej. Smeets zang en Ernest Ludewig cello. Op 19 februari 1876 is een openbaar concert in de Concertzaal aan de Kleine Gracht met o.a. het Septet  van Beethoven met als musici Magis viool, Stille [alt?]viool, Hollman cello, Massaux contrabas, Haseneier klarinet, Gérôme fagot en Bossy hoorn.

August Stille werd door koning Willem III in zijn hoedanigheid van groothertog van Luxemburg bij besluit van 11 augustus 1860 benoemd tot  Ridder in de Orde van de Eikenkroon (Chevalier dans l’ordre de la Couronne de Chêne).

Werken
Van August Stille zijn 5 composities voor 2- of 3-stemmig kinderkoor en 4 composities voor mannenkoor bekend.  De stukken voor kinderkoor zullen hun ontstaan te danken hebben aan zijn werkzaamheden als zang- en solfègeleraar.  De mannenkoorstukken zijn goede voorbeelden van de in de 19e eeuw heersende Liedertafelstijl.

2- of 3-stemmig kinderkoor

  • Blanke Vlokjes (Sneeuwliedje). Tekst: J.P. Heije. 1857
  • Lofzang. Tekst: G.W. Fink
  • Als ik een Vogel was. Tekst: Bikkers
  • De Bij en de Roos.

 3-stemmig kinderkoor met pianobegeleiding

  • ‘t Dorpsklokje = (L’Angelus)

4-stemmig mannenkoor

  • Neerlands Taal. Tekst: J.P. Heije. Uitgave 1858. Bekroond 1857 in Amsterdam
  • ‘s Ochtends en ’s Avonds. Tekst: W.J. van Zeggelen. 1859-1860
  • Wandellied. Tekst: D. Dorbeck
  • Wilhelmus

Archief
Het archief van August Stille bevindt zich in het Nederlands Muziek Instituut in Den Haag (inv.nr. 421)

Literatuur
E. Jaspar, ‘Oet de gedinksjrifte vaan J.H. Schumacher’ in: Veldeke juni 1937, p. 664

G.M.I. Quaedvlieg, Maastricht’s Muziekleven, Maastricht 1965, p.121

G.M.I. Quaedvlieg, ‘Negentiende-eeuwse Maastrichtse muziekmeesters’ in: Maasgouw  89 (1970), k. 55-58

G.M.I. Quaedvlieg, ‘Plaats en betekenis van de ‘Liedertafel Concordia’ in het Maastrichtse muziekleven’ in: Maasgouw 93 (1974), k. 24-27

G.M.I. Quaedvlieg, ‘Maastrichtse muzieksociëteiten in de 19e eeuw’ in: Maasgouw 95 (1976), k. [109-118]

Gerard Quaedvlieg, Maastrichts Muziekleven in de negentiende eeuw, Zutphen  1979, p. 20, 23, 24, 34, 36, 38, 39, 41, 48, 66 n.17

Hans van Dijk, Panorama van drie eeuwen muziek in Limburg, Leeuwarden/Maastricht 1991, p. 66-67

Paul Arnold, ‘Geschiedenis van de mannenkoren’ in: Paul Arnold, John Hoenen en J.C.G.M Jansen, Mannenkoren in Limburg 1837-1999, Horst 1999, p. 3-78 en speciaal p.17-26

Addendum
Pierre Marie Jean August (Gus) Stille (geboren op 24 juni 1878 in Maastricht, gestorven op 29 maart 1935) is een zoon van voornoemde August Stille. August Stille junior was geen componist, maar speelde in de eerste decennia van de 20steeeuw wel een belangrijke rol in het Maastrichtse muziekleven als bestuurssecretaris van het Maastrichts Stedelijk Orkest (MSO). Tijdens een conflict in 1913 rond het functioneren van Otto Wolf als dirigent van het MSO nam hij ontslag uit het bestuur. De jeugdige Henri Hermans (1883-1947), de opvolger van Wolf, was sinds 1908 de protegé van August Stille jr. Zie verder Hans van Dijk, Henri Hermans (1883-1947). De grondlegger van het Limburgs muziekleven, Hilversum 2002, p. 26, 29, 37, 40 en 73.

stille gus_bewerkt-1

Met dank aan prof. dr. A.L.G.A. Stille en M.Th.L.W. Boersma